Ngày quốc tế đa dạng sinh học 22 tháng 5

Thứ bảy - 17/05/2025 13:33

Hòa hợp với thiên nhiên và phát triển bền vững (Harmony with nature and sustainable development)

Khi cộng đồng toàn cầu được kêu gọi xem xét lại mối quan hệ của chúng ta với thế giới tự nhiên, thì có một điều chắc chắn: bất chấp mọi tiến bộ công nghệ, chúng ta hoàn toàn phụ thuộc vào các hệ sinh thái lành mạnh và năng động để có nước, thực phẩm, thuốc men, quần áo, nhiên liệu, nơi trú ẩn và năng lượng, chỉ kể đến một vài thứ.
Điều này bao gồm việc tôn trọng, bảo vệ và phục hồi nguồn tài nguyên sinh học của chúng ta.

Việc khai thác động vật hoang dã không hạn chế đã dẫn đến sự biến mất của nhiều loài động vật ở mức báo động, phá hủy sự đa dạng sinh học của Trái Đất và làm mất cân bằng sinh thái. Ảnh: Vladimir Wrangel/Adobe Stock
Vào tháng 12 năm 2022, thế giới đã cùng nhau thống nhất về một kế hoạch toàn cầu nhằm chuyển đổi mối quan hệ của chúng ta với thiên nhiên. Việc thông qua Khung đa dạng sinh học toàn cầu Côn Minh-Montreal đặt ra 23 mục tiêu cho năm 2030 và 5 mục tiêu toàn cầu cho năm 2050 để ngăn chặn và đảo ngược tình trạng mất thiên nhiên trong 25 năm. Trong số các mục tiêu của nó: khôi phục 20% hệ sinh thái bị suy thoái và giảm 50% sự du nhập hoặc định cư của các loài ngoại lai xâm lấn.
Ngày Quốc tế Đa dạng sinh học năm nay, với chủ đề “Hòa hợp với thiên nhiên và phát triển bền vững” , nhấn mạnh cách kế hoạch vì thiên nhiên này kết nối với các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDG), cho thấy cả hai chương trình nghị sự phải cùng nhau tiến triển vì chúng hỗ trợ lẫn nhau.
Chiến dịch này cũng nhằm mục đích tạo ra cảm giác cấp bách. Chúng ta phải hành động ngay bây giờ. Đến năm 2025, chỉ còn năm năm nữa để đạt được cả mục tiêu ngắn hạn của Khung Đa dạng sinh học Toàn cầu và các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDG).

Khi đa dạng sinh học có vấn đề, nhân loại cũng có vấn đề

Đa dạng sinh học thường được hiểu theo nghĩa là sự đa dạng của thực vật, động vật và vi sinh vật, nhưng nó cũng bao gồm sự khác biệt về mặt di truyền trong mỗi loài - ví dụ, giữa các giống cây trồng và vật nuôi - và sự đa dạng của các hệ sinh thái (hồ, rừng, sa mạc, cảnh quan nông nghiệp) chứa nhiều loại tương tác giữa các thành viên của chúng (con người, thực vật, động vật).
Tài nguyên đa dạng sinh học là trụ cột mà chúng ta xây dựng nền văn minh . Cá cung cấp 20 phần trăm protein động vật cho khoảng 3 tỷ người. Hơn 80 phần trăm chế độ ăn của con người được cung cấp bởi thực vật. Có tới 80 phần trăm người sống ở vùng nông thôn tại các nước đang phát triển dựa vào các loại thuốc truyền thống có nguồn gốc từ thực vật để chăm sóc sức khỏe cơ bản.
Nhưng mất đa dạng sinh học đe dọa tất cả, bao gồm cả sức khỏe của chúng ta. Người ta đã chứng minh rằng mất đa dạng sinh học có thể làm gia tăng bệnh truyền từ động vật sang người - bệnh lây truyền từ động vật sang người - trong khi mặt khác, nếu chúng ta giữ nguyên vẹn đa dạng sinh học, nó sẽ cung cấp những công cụ tuyệt vời để chống lại các đại dịch như đại dịch do vi-rút corona gây ra.
Trong khi ngày càng có sự công nhận rằng đa dạng sinh học là tài sản toàn cầu có giá trị to lớn đối với các thế hệ tương lai, số lượng các loài đang bị suy giảm đáng kể do một số hoạt động của con người. Do tầm quan trọng của giáo dục công chúng và nhận thức về vấn đề này, Liên Hợp Quốc đã quyết định kỷ niệm Ngày Quốc tế Đa dạng Sinh học hàng năm.

Để hưởng ứng Ngày Quốc tế đa dạng sinh học năm 2025, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã đề nghị các bộ, ban, ngành đoàn thể, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương quan tâm chỉ đạo, phối hợp tổ chức các nội dung:

1. Tăng cường truyền thông, giáo dục và nâng cao nhận thức cộng đồng về bảo tồn thiên nhiên và đa dạng sinh học; đa dạng hóa các kênh truyền thông về đa dạng sinh học; lồng ghép các chương trình giáo dục tuyên truyền về bảo tồn đa dạng sinh học trong hệ thống trường học,… Kịp thời phát hiện, đề xuất và tôn vinh những cá nhân, tập thể, cộng đồng có những mô hình, hoạt động, sáng kiến thiết thực và hiệu quả trong công tác bảo tồn đa dạng sinh học.

2. Tiếp tục triển khai thực hiện hiệu quả Chiến lược quốc gia về đa dạng sinh học đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050; Quy hoạch bảo tồn đa dạng sinh học quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 hướng đến mục tiêu “phục hồi và bảo đảm tính toàn vẹn, kết nối; đa dạng sinh học được bảo tồn, sử dụng bền vững nhằm góp phần phát triển kinh tế – xã hội theo định hướng nền kinh tế xanh, chủ động thích ứng với biến đổi khí hậu”.

3. Xây dựng kế hoạch, bố trí kinh phí và huy động các nguồn lực tài chính đa dạng hóa nguồn đầu tư cho bảo tồn đa dạng sinh học; đẩy mạnh quan hệ hợp tác với các đối tác trong và ngoài nước để thu hút, gia tăng tối đa các nguồn hỗ trợ và đầu tư về tài chính cho công tác bảo tồn thiên nhiên và đa dạng sinh học; chia sẻ công bằng, hợp lý các lợi ích thu được từ nguồn gen và phát triển các mô hình sinh kế bền vững cho cộng đồng.

4. Đẩy mạnh nghiên cứu khoa học về bảo tồn và sử dụng bền vững đa dạng sinh học; ứng dụng khoa học, công nghệ trong phát triển các mô hình bảo tồn, sử dụng bền vững loài, nguồn gen; điều tra, quan trắc, theo dõi, kiểm tra, giám sát đa dạng sinh học; bảo tồn đa dạng sinh học thích ứng với biến đổi khí hậu.

5. Tăng cường hợp tác trong quản lý thiên nhiên, đa dạng sinh học, đặc biệt với các quốc gia có chung đường biên giới; đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong kiểm soát việc buôn bán trái phép động, thực vật hoang dã; trao đổi học tập kinh nghiệm với các nước, các tổ chức quốc tế về đa dạng sinh học.

Khẩu hiệu tuyên truyền hưởng ứng chủ đề Ngày Quốc tế Đa dạng sinh học năm 2025:

1. Sống hài hòa với thiên nhiên và phát triển bền vững.

2. Đa dạng sinh học là nền tảng của mọi sự sống trên Trái đất.

3. Hợp tác liên Chính phủ để ngăn chặn và đảo ngược mất đa dạng sinh học.

4. Đa dạng sinh học và hệ sinh thái là yếu tố quyết định để duy trì sự sống trên Trái đất và phát triển bền vững.

5. Bảo tồn đa dạng sinh học hướng đến một hành tinh khỏe mạnh, bền vững và thịnh vượng.

6. Đa dạng sinh học – Giá trị cuộc sống từ thiên nhiên.

7. Cùng hành động, đầu tư và hợp tác vì thiên nhiên.

8. Hợp tác toàn cầu để gìn giữ đa dạng sinh học và thực hiện mục tiêu Phát triển bền vững.