Phát hiện loài cá mập quý hiếm ở Brazil

Theo các nhà khoa học Brazil, việc một thợ lặn trông thấy cá mập mako vây ngắn đang bơi lội ở vùng biển Ipanema là điều trước giờ chưa từng có. Hồi năm 2018, loài cá mập này đã được Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế xếp vào loài có nguy cơ tuyệt chủng. 

Vì vậy, việc phát hiện loài cá mập quý hiếm này vẫn còn tồn tại đã phần nào thúc đẩy hy vọng cho các nhà nghiên cứu trong công tác bảo tồn đa dạng sinh học biển tại Brazil.

Theo các nhà khoa học, cá mập mako vây ngắn là loài cá mập bơi nhanh nhất thế giới, có thể đạt vận tốc 70 km/h. Cá mập mako vây ngắn từng bị con người săn bắt để lấy thịt đến mức gần như tuyệt chủng.

(Theo thvl.vn; VOV1)

Trong tác phẩm kinh điển “Ông già và biển cả”, nhà văn Ernest Hemingway mô tả bầy cá mập mako xâu xé “chiến lợi phẩm” của ông già Santiago như sau: “Đấy là giờ đồng hồ đầu tiên trước khi con cá mập tấn công. Con cá mập này không phải là tình cờ. Nó ngoi lên từ phía biển sâu khi đám mây máu đen sẫm được hình thành rồi lan nhanh xuống vùng nước sâu hơn ngàn thước. Nó bơi lên rất nhanh và hoàn toàn bất cẩn đến mức đã xé tung mặt nước xanh thẳm, nhao mình trong ánh nắng. Thoáng chốc, nó rơi tõm xuống biển, bắt mùi bơi theo chiếc thuyền và con cá. Thỉnh thoảng nó bị lạc đường. Nhưng nó lập tức bắt lại mùi, hay một dấu hiệu gì đó, rồi cật lực bơi nhanh về hướng ấy. Nó là loài cá mập Mako cực lớn, cơ thể được cấu trúc để bơi nhanh như bất kì loài cá nào bơi nhanh nhất trên đại dương, mọi thứ trên người nó đều đẹp chỉ trừ bộ hàm. Lưng nó cũng xanh như lưng loài cá kiếm, bụng nó ánh bạc, da đẹp và bóng mượt. Thân hình nó nom tựa một con cá kiếm, trừ bộ hàm đồ sộ lúc này đang ngậm chặt khi lao nhanh mấp mé mặt nước, chiếc vì cao ngồng trên lưng sừng sững cắt đôi mặt biển. Bên trong cặp môi đôi mím chặt của bộ hàm, tám hàng răng nghiêng chếch vào trong. Chúng không phải là những chiếc răng bình thường có hình kim tự tháp như răng của những loài cá mập khác. Hình dạng chúng như ngón tay của con người quập lại khi bị chuột rút. Chúng dài gần bằng ngón tay ông lão và sắc bén cả hai mặt. Đây là giống cá được cấu tạo để ăn thịt tất cả các loài cá khác ở đại dương, chúng nhanh nhẹn, khỏe mạnh và được trang bị lợi hại đến mức chúng chẳng còn có bất kỳ đối thủ nào nữa. Bây giờ khi bắt được mùi rõ hơn, con cá tăng tốc, cái vi xanh vùn vụt cắt mặt nước”.

(https://seahistory.org/sea-history-for-kids/sharks/)

Hemingway viết về hai loài cá mập khác nhau. Việc hiểu chúng có ý nghĩa quan trọng đối với việc hiểu câu chuyện, cũng như lịch sử tự nhiên của Dòng hải lưu Gulf Stream ở khu vực này trên thế giới, bởi vì trong The Old Man and the Sea, Hemingway đã viết một cách cẩn thận và hiểu biết về cuộc sống dưới đại dương. Hemingway nổi tiếng là một ngư dân đánh cá ở vùng biển sâu, người đã lập nhiều kỷ lục về số cá mà ông đánh bắt được. Ít người biết rằng tác giả cũng là một nhà sinh vật học biển nghiệp dư chu đáo. Ông thậm chí còn thuê chiếc thuyền Pilar của mình để nghiên cứu khoa học.

Trong tiểu thuyết, Santiago gọi con cá mập đầu tiên tấn công cá marlin là dentuso, có nghĩa là "răng" trong tiếng Tây Ban Nha và ám chỉ cá mập mako. Những chiếc răng trong hàng răng có thể thay thế của cá mako không giống với những chiếc răng hình tam giác hơn của những con cá mập khác. Hemingway viết rằng răng của cá mako “gần bằng ngón tay của ông già và chúng có lưỡi cắt sắc như dao cạo ở cả hai bên”. Cá mako săn cá marlin và cá ngừ, loài cá nhanh nhất trong đại dương. Chúng đã tiến hóa để có hình dạng cơ thể và màu sắc tương tự. Hemingway viết về cá mako rằng “Mọi thứ về nó đều đẹp ngoại trừ hàm của nó”. Con cá mập cắn đứt một miếng lớn của con cá marlin chiến thắng, nhưng Santiago đã giết nó bằng một cây lao móc.

Nguyễn Tuấn Nghĩa (Tổng hợp)