Khỉ mũ (capuchin monkey) và hành vi bắt cóc khỉ rú đỏ

Trong ảnh là một con khỉ mũ trưởng thành trẻ đang bắt cóc một con khỉ rú con trên đảo Jicarón, Panama  (Nguồn: © Brendan Barrett-Max Planck Institute of Animal Behavior via AP)

Phân loại (Classification) khỉ mũ
     Giới: Động vật
            Ngành/Phân ngành: Động vật có dây sống
                 Lớp: Động vật có vú nhau thai
                       Bộ: Linh trưởng
                            Họ: Cebidae
                                 Chi: Cebus
                                        Loài: Capucinus
                                               Tên khoa học: Cebus capucinus
Môi trường sống: Rừng mưa nhiệt đới ở Trung và Nam Mỹ.
Tiếng kêu: Khóc lóc và/hoặc than vãn.
Chế độ ăn: Ăn tạp (Omnivore), chủ yếu là trái cây rừng (frugivore), côn trùng. Capuchin dành phần lớn thời gian trong ngày để kiếm ăn. Chế độ ăn của chúng là ăn tạp và đa dạng, bao gồm trái cây, lá, côn trùng, động vật có xương sống nhỏ và đôi khi thậm chí là động vật có vỏ. Loài linh trưởng này đã được quan sát thấy sử dụng các công cụ nhiều lần: một hòn đá để mở quả hoặc dọa kẻ săn mồi, một cây gậy để lấy thức ăn,...Chúng thường sử dụng các công cụ đơn giản để kiếm thức ăn, một hành vi hiếm gặp ở các loài linh trưởng, chứng tỏ trí thông minh đặc biệt của chúng. Nếu một con báo đốm hoặc một con chim săn mồi đến gần, khỉ mũ không ngần ngại chộp lấy một cây gậy để dọa nó đi.
Kích thước: 45 cm
Tuổi thọ: 10 năm nhưng có thể kéo dài hơn.
Sinh sản: loài linh trưởng này chỉ sinh một con mỗi năm. Mẹ sẽ bế con trong nhiều tháng, bám chặt vào lưng mẹ, để con học cách định hướng địa lý và tìm khu vực kiếm ăn.
Thời kỳ mang thai: 5 tháng
Đặc điểm nổi bật: Kích thước nhỏ và bộ lông đen với cổ áo trắng.
Cân nặng: 4 kg (Con cái khoảng 2,7kg; con đực 3,8 kg)
Đặc điểm: Một loài khỉ nhỏ, tinh nghịch đến từ vùng nhiệt đới, khỉ mũ có tên như vậy là do bộ lông màu nâu bao phủ cơ thể và tạo thành một loại mũ trên đỉnh đầu, giống như mũ đội đầu của các nhà sư. Đầu, cổ họng, ngực và vai của chúng có màu be nhạt. Chúng thường được nuôi làm thú cưng. Bàn tay của chúng có móng tay, không có móng vuốt như các loài khỉ nhỏ khác. Đôi mắt đại bàng của chúng cho phép chúng nhìn thấy chi tiết và màu sắc.
Hoang dã, chúng thường sống theo bầy đàn (xã hội), với ý thức mạnh mẽ về sự gắn bó và quan tâm đến người khác. Đàn gồm nhiều con đực, con cái và con non. Những nhóm này có thể lên tới 30 cá thể, với hệ thống phân cấp được xác định rõ ràng, trong đó những con đực thống trị đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ và gắn kết nhóm.
Bảo tồn và bảo vệ khỉ mũ: Hiện nay, khỉ mũ đang phải đối mặt với một số mối đe dọa đe dọa đến sự sống còn lâu dài của chúng. Nạn phá rừng do các hoạt động nông nghiệp và khai thác gỗ đang phá hủy môi trường sống tự nhiên của chúng, buộc chúng phải sống ở những khu vực ngày càng bị hạn chế và chia cắt. Hơn nữa, nạn buôn bán trái phép động vật ngoại lai để làm thú cưng cũng gây ra mối đe dọa đáng kể đối với loài linh trưởng này.
Để chống lại những mối đe dọa này, nhiều tổ chức bảo tồn đang nỗ lực bảo vệ môi trường sống của khỉ mũ và nâng cao nhận thức của công chúng về hoàn cảnh khốn khổ của chúng. Các khu bảo tồn thiên nhiên và công viên quốc gia đã được thành lập để cung cấp nơi trú ẩn an toàn cho những loài linh trưởng này. Ngoài ra, các chương trình phục hồi chức năng cũng được triển khai để giúp những chú khỉ mũ bị bắt trái phép trở về môi trường sống tự nhiên của chúng trong một môi trường được bảo vệ. Sự tham gia của cộng đồng địa phương vào các nỗ lực bảo tồn này là rất quan trọng, vì nó cho phép tạo ra các giải pháp bền vững phù hợp với thực tế tại địa phương.

Tài liệu tham khảo: 
https://www.zoologiste.com/animaux/capucin.html
https://www.monde-animal.fr/fiches-animaux/cebus-capucinus/
http://sysbio.univ-lille1.fr/fiche/capucinus

Tổng hợp: Ngọc Mai, Ánh Dương, Ngọc Thanh